Shkruan Ilir Hoxha*
Hyrje
Para disa ditësh kam zhvilluar prezantimin e librit “Muzikologjia Konjitive” të Niels Trusbak dhe Albumin me muzikë “My way”, punuar nga Roland Guli në Sallën “Gjon Kapidani” të Shkollës artistike “Prenkë Jakova” në Shkodër . Në këtë aktivitet prezantuan punët e tyre në lidhje me temën “Muzikologjia Konjitive” disa profesorë të shkollës artistike Prekë Jakova dhe një mjeke dhe informaticien:
Temat e diskutuara ishin: Ilir Hoxha: “Modelimi kompjuterik dhe muzika”, Mjekja Liljana Qeraxhia: “Muzika dhe mjeksia”, Prekë Mrishaj: “Muzika dhe etnomuzikologjia”. Zaim Mërkulaj: “Muzikologjia tradicionale dhe muzikologjia konjitive” dhe Valbona Bushati: “Muzika dhe testet muzikore”. Softwaret, tekonologjia dhe muzika Industria e muzikës ka ndryshuar në mënyrë drastike gjatë shekullit të kaluar dhe shumica e ndryshimeve dhe transformimeve të saj janë drejtuar nga teknologjia.
Teknologjia muzikore – që përfshin instrumentet muzikore, gjeneratorët e zërit, pajisjet dhe softuerin në studio, algoritmet e kodimit audio dhe softuerin dhe pajisjet riprodhuese. Te gjitha këto kanë formuar mënyrën e prodhimit, interpretimit, shpërndarjes dhe konsumimit të muzikës. Evolucioni i teknologjisë së muzikës u mundësoi studiove dhe prodhuesve të prodhonin muzikë me një cilësi teknike të pamendueshme dekada më parë dhe të kishin qasje të përballueshme në efekte të reja, si dhe teknika të prodhimit.
Artistët eksplorojnë mënyra jotradicionale të krijimit të zërit dhe modifikimit të tingullit për të krijuar efekte të panjohura më parë, peisazhe tingujsh, apo edhe për të konceptuar stile të reja muzikore. Konsumatori ka qasje të menjëhershme në një larmi të gjerë këngësh dhe stilesh dhe është në gjendje të dëgjojë listat e personalizuara të leximit virtualisht kudo dhe në çdo kohë. Risitë më përçarëse teknologjike gjatë 130 viteve të fundit kanë qenë ndoshta:
1. Mundësia për të regjistruar dhe shpërndarë regjistrime në një shkallë të gjerë përmes gramafonit.
2. Futja e disqeve vinil që mundësojnë riprodhimin e zërit me cilësi të lartë.
3. Kaseta kompakte që mundëson listat e leximit të individualizuara, ndarjen e muzikës me miqtë dhe dëgjimin ne celular.
4. Teknologjia dixhitale audio që mundëson pajisje me cilësi të lartë të studios në studio me çmime të ulëta.
5. Kodimi audio perceptues në kombinim me shpërndarjen në internet, transmetimin dhe ndarjen e skedarëve sic jane edhe spotify , podcast. Ekzistojnë teknika të reja në të cilat tingulli prodhohet dhe modifikohet, ai jep një efekt të ri tingulli.
Me ndihmën e tij, kompozitorët e muzikës rikrijojnë muzikën e vjetër me efektet e reja zanore ose Playback . A digital audio orkestration (DAW) është nje software që bashkon të gjithë tingujt dhe idetë tuaja krijuese së bashku. Eshtë një pjesë e softuerit që i lejon përdoruesit të përziejnë, masterizojnë, modifikojnë dhe regjistrojnë skedarët audio në çfarëdo mënyre që dëshirojnë.
Shtimi i efekteve, vokaleve, instrumenteve shtesë, tingujve dhe aromave në këngët tuaja mund të bëhet e gjitha përmes një DAW, derisa të keni një produkt përfundimtar, të plotë me të cilin jeni të kënaqur. Shumica e studiove të reja dhe shtëpiake përqendrohen në një strukturë dixhitale, që do të thotë se DAW janë mjeti kryesor i tyre për të bërë muzikë. *Drejtor i IT Universiteti i Shkodrës “Luigj Gurakuqi”.
