Shkruan Kreshnik Marku
Çirili u lind në Jerusalem rreth viteve 313 Në Jerusalem u edukua dhe fitoi diturinë. Për meshtar u shugurua në moshën tridhjetë vjeçare. Njihet si katekist i madh. Ishte ipeshkëv i Aleksandrisë. Edhe Çirili e përjetoi fatin e shumë shokëve, të cilët kishin probleme dhe kokëçarje të madhe me arianizmin. Shumë njerëz me ndikim që kishin në popull pranuan këtë herezë dhe Kisha vuante shumë nga ata. E keqja që vinte nga arianitët ishte se ata kishin ndikim aq të madh, sa që edhe ipeshkvijtë i largonin nga selitë e tyre, siç e cekëm edhe më lart. Edhe Çirili tri herë ishte i larguar nga selia e tij në Jerusalem , sepse u qendronte besnik mendimeve që ishin thënë në Koncilin e Nicesë. Gjithashtu edhe në Koncilin e Konstantinopolit (v. 381) u hodhën poshtë mendimet dhe mesimet e arianizmit.
Çirili ishte i fortë me qëndrim dinjitoz, që nuk lëshonte pe në gjërat qenësore. Pikërisht kjo e bëri atë të madh. Ai luftoi dhe ngadhënjeu mbi mësimet e arianizmit, sepse i shërbeu Krishtit ashtu si Ai kërkoi.
Sa u përket shkrimeve të tija, janë të ruajtura 24 predikime katehistike, të cilat i kishte mbajtur në bazilikën e Varrit të shenjtë dhe në kapelen e Ngjalljes së Jezusit. Në këto predikime Çirili shtjellon të vërtetat e fesë në tri sakramentet: pagëzimin, krezmimin dhe Kungimin e shenjtë. Ndërsa në 14 predikimet tjera flet dhe spjegon Besojmen. Shpesh herë këto predikime i ndërlidhte me jetën e përditshme. Ishte i lehtë për t`u kuptuar. Ndërsa me predikimet e veta dëshmon se e njeh mirë njeriun si krijesë të Zotit me të gjitha të mirat dhe të këqijat në vete.
Shumë njerëz kërkonin nga ai mësime dhe konsultime të ndryshme. p. sh. disa paganë kërkonin këshilla, sepse donin të martohen me vajza të krishtera.
Çirili u thonte se motivi për të cilin dëshironi të kaloni në fenë e krishterë nuk është i lartë dhe i mirë, por sidoqoftë më duhet të them se je i caktuar për shëlbim. Zotëria është ai i cili të zuri me grep, por jo që ta marrë jetën veçse ta sigurosh edhe atëherë kur e ndërron këtë jetë. Ai lejon që të vdesim por me fuqinë hyjnore të veten na ngjall për jetën e pasosur. Pra, mos harro se edhe apostulli thotë: duhet të vdesim për kah mëkati e të jetojmë në drejtësi. Prandaj vdis për kah mëkati, që nga dita e sotme të jetosh.
Në këtë mësim shihet thjeshtësia dhe mësimi mjaft bindës i Çirilit.
Kjo është vetëm një pjesë e jetës së Çirilit, i cili u shqua si bari i mirë për ta ruajtur grigjën që Kryebariu ia kishte lënë në kujdes.
Ai për Kishën thotë se është katolike sepse është e përhapur në katër anët e botës, sepse ajo mëson të gjitha dogmat për të mirën e njerëzimit që të vijnë deri tek njohuria e vërtetë. Quhet Kishë për arsye se i thërret dhe i ka të gjithë njerëzit e të gjitha shtresat të cilët i nënshtrohen dhe e adhurojnë një Zot të vetëm: qeveritarët dhe të nënshtruarit, të dijshmit e të pa dijshmit, të pasurit e të varfërit. Të gjithë së bashku e përbëjnë një Kishë të vetme.
Çirili ishte gojëtar i madh i shekullit të katërt. Nuk e kishte në kujdes të futej thellë në teologji, por të vërtetat e fesë i flet thjesht dhe me një fjalor popullor.
Çirili vdiq me 18 mars 386. Papa Luani i XIII e shpalli Mësues të Kishës në vitin 1882.
