Çmimi Nobel i këtij viti në Fizikë shkoi për eksperimentet me dritën që kapin “momentet më të shkurtra” dhe hapin një dritare në botën e elektroneve.
Konkretisht çmimi shkoi për shkencëtarët Pierre Agostini, Ferenc Krausz dhe Anne L’Huillier.
Puna e tyre tregoi një mënyrë për të krijuar impulse jashtëzakonisht të shkurtra drite që mund të përdoren për të kapur dhe studiuar procese të shpejta brenda atomeve.
Fituesit do të ndajnë në mënyrë të barabartë çmimin prej 11 milionë kronash suedeze (824,000 £), sipas BBC.
Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave tha se eksperimentet e tre laureatëve prodhuan “pulse drite aq të shkurtra sa ato maten në attosekonda”.
Një attosekond është një kuintiliontë e sekondës – është për një sekondë sa është një sekondë për moshën e Universit.
Kjo punë tregoi se këto impulse të shkurtra pothuajse të paimagjinueshme – si një grilë me shpejtësi të lartë – mund të përdoren për të studiuar se si sillen elektronet.
Elektronet janë grimca brenda atomeve dhe ato lëvizin jashtëzakonisht shpejt – në të miliardat e sekondës. Përpara zbulimeve të laureatëve, ata në mënyrë efektive dukeshin si turbullira nën mikroskopët më të avancuar – lëvizja dhe sjellja e tyre ishte shumë e shpejtë për t’u ndjekur.
Eva Olsson, kryetare e Komitetit Nobel për Fizikë, tha: “Tani mund të hapim derën për botën e elektroneve. Fizika Attosecond na jep mundësinë të kuptojmë mekanizmat që drejtohen nga elektronet.”
“Fizika Attosecond” po sjell procese të rëndësishme brenda atomeve dhe molekulave në fokus më të mprehtë. Zhvillimi ka të ngjarë të çojë në mikroskop elektronik edhe më të saktë, elektronikë shumë më të shpejtë dhe teste të reja në gjendje të diagnostikojnë sëmundjet në një fazë shumë më të hershme.
