Aktivistja italiane, Ilaria Salis, e cila u zgjodh eurodeputete teksa ishte në burg në Hungari, ka folur në lidhje me eksperiencën e saj gjatë izolimit.
Aktivistja italiane e cila u lirua nga arresti shtëpiak në Hungari pasi u zgjodh si eurodeputete ka folur për mirënjohjen e saj për votuesit që i rikthyen lirinë dhe u zotua se do të vazhdojë të luftojë për të drejtat e të burgosurve dhe kundër rritjes së grupeve neofashiste, në Europë.
Rasti i Ilaria Salis, një mësuese nga Monza, afër Milanos, ngjalli zemërim dhe protesta diplomatike në Itali kur ajo u soll në gjykatë në Hungari me zinxhirë në janar. Ajo ishte arrestuar gati një vit më parë në një kundër-demonstratë në një tubim neo-nazist në Budapest dhe ishte akuzuar për tre akuza për tentativë sulmi dhe anëtarësim në një organizatë të majtë ekstreme – akuza që mbartin një dënim të mundshëm me 11 vjet burg.
Akuzat, të cilat ajo i mohon, nuk janë hequr, por asaj iu dha imunitet nga ndjekja penale pas zgjedhjes së saj si eurodeputete e Aleancës së Gjelbër dhe të Majtë në Itali, e cila fitoi 6.8% të votave në zgjedhjet parlamentare evropiane në fillim të qershorit. Ajo u kthye në qytetin e saj të lindjes më 17 qershor, në ditëlindjen e saj të 40-të.
“Mendova për shumë rezultate të mundshme, por ajo që ndodhi në të vërtetë e tejkaloi imagjinatën time,” i tha ajo Guardian në intervistën e saj të parë me një botim me bazë jashtë Italisë . “Unë besoj se shumë nga ata që votuan për mua e bënë këtë sepse ata janë sinqerisht të shqetësuar për përparimin e së djathtës ekstreme, dhe pjesërisht donin ta shprehnin atë duke mbështetur një kandidat të hapur antifashist.”
Ajo paralajmëroi se çështja e saj nuk kishte përfunduar. “Në realitet, shpresoja se gjithçka do të përfundonte shumë më shpejt,” tha ajo. “Për të qenë të saktë, është ende herët për të folur për një rezultat, sepse gjyqi është pezulluar vetëm për sa kohë është deputeti i Parlamentit Evropian, pra për pesë vjet. Për më tepër, autoritetet hungareze mund të kërkojnë heqjen e imunitetit.”
Salis kaloi 15 muaj në paraburgim, në një burg që ajo tha se ishte i mbushur me minj dhe insekte , duke mos u lejuar të lahej për ditë të tëra dhe duke u përballur me mungesën e kujdesit urgjent mjekësor. Ajo u lirua në maj në arrest shtëpiak kur filloi gjyqi i saj.
Ajo u bë një figurë e urrejtjes për ekstremistët, me një mural të pikturuar në një mur në Budapest që imagjinonte vdekjen e saj duke u varur dhe militantët e ekstremit të djathtë në Telegram duke thënë se donin ta vendosnin atë në një karrige me rrota.
“Ishte një periudhë shumë e vështirë, sigurisht, një përvojë që më vuri në provë dhe nuk jam rikuperuar ende plotësisht,” tha ajo. “Mundësia e një dënimi kaq të gjatë, krejtësisht në disproporcion me akuzat, më trembi dhe më tremb ende shumë. Mbaj mend kur prindërit e mi erdhën për të më vizituar, ata mendonin nëse do të ishin ende gjallë 10 vjet më vonë.
“Nëse ka një aspekt pozitiv, megjithatë, është se gjeta një forcë të madhe brenda meje që më lejoi të mbijetoja në momentet më të errëta. Një forcë e ushqyer vazhdimisht nga solidariteti që ndjeja se ishte aty dhe po rritej jashtë atyre mureve.”
“Dashuria e atyre që kujdesen për mua dhe atyre që më mbështetën edhe pa më njohur, më ndihmoi të rezistoja dhe ishte forca ime. Kjo ndjenjë është padyshim jashtëzakonisht më e madhe se urrejtja. Unë isha me fat që kisha një komunitet mbështetës rreth meje dhe është vërtet e rëndësishme të sigurohem që askush të mos mbetet vetëm.”
Raportet e mediave në Itali kanë sugjeruar se Salis ishte kapur nga kërkesat e qeverisë hungareze për ta kushtëzuar ekstradimin e saj me mbështetjen e Romës për Hungarinë në BE. Në një intervistë të mëparshme me Guardian, babai i saj tha se kishte frikë se çështja e saj po shfrytëzohej jo vetëm në Hungari, por edhe në Itali.
Matteo Salvini, zëvendëskryeministri i Italisë dhe kreu i partisë së ekstremit të djathtë Liga, kritikoi vazhdimisht Salis dhe pretendoi se ajo ishte pjesë e një grupi që në vitin 2017 kishte dëmtuar një belveder të përdorur nga partia në Monza. Për pothuajse vitin e parë të paraburgimit të saj, megjithatë, derisa u soll në gjykatë me zinxhirë, çështja e saj ishte pak e njohur në vendin e saj.
“Në kushtet e paraburgimit në të cilat u gjenda, nuk mund të kisha një perceptim real të këtyre dinamikave, por vetëm ndjesi,” tha ajo. “Më vonë kuptova se situata ime, kur filloi të merrte vëmendje të konsiderueshme mediatike, ishte ambivalente. Me një konotacion të fortë politik, nga njëra anë ishte aspekti i mbrojtjes gjatë jetës së përditshme në burg, i cili u përmirësua – për shembull, që nga ai moment munda të shkoja te mjeku, qëndrimi i gardianëve u bë respektues, qelia ishte më pak e mbushur me njerëz. e kështu me radhë. Nga ana tjetër, kisha frikë se mund të përdoresha si një lloj mjeti pazaresh, për qëllime dhe interesa që shkonin përtej situatës sime.”
Salis tha se qeveria italiane mund të kishte bërë më shumë në lidhje me rastin e saj. “Nuk mund të mos e vëreja qëndrimin e tmerrshëm të partisë së Lidhjes, por nuk më befasoi,” tha ajo. “Në fund të fundit, ky qëndrim përmbledh qartë mungesën e vizionit dhe propozimit politik të kësaj partie, qëllimi kryesor i së cilës duket të jetë mbjellja e urrejtjes. E thënë thjesht, unë besoj se ata nuk e kanë shtatin për t’u marrë me mirësi me çështje serioze.”
Ajo synon të përdorë pozicionin e saj si eurodeputete për të bërë fushatë për të drejtat e të burgosurve. “Unë synoj të vazhdoj luftën për të drejtat e të burgosurve në Evropë, duke u fokusuar veçanërisht në burgjet në Itali dhe italianët e ndaluar jashtë vendit, sepse ato janë situata ku unë mund të kem një ndikim më të madh”, tha ajo.
Në përgjigje të atyre që mund të mendojnë se kandidatura e saj ishte vetëm një mënyrë për të dalë nga burgu, Salis tha se ajo tashmë po fliste hapur dhe se vlerat që ajo i përshkroi si “solidaritet dhe barazi” do të informonin politikën e saj.
“Në Itali tashmë kam filluar të flas për çështjen e banesave, krizën e banesave dhe qiratë e larta, që në qytetin ku unë jetoj, Milano, përfaqëson një çështje shumë serioze sociale. Do të dëshiroj ta bëj këtë edhe në nivel evropian”.
Ajo tha se antifashizmi duhet të jetë një “përgjegjësi kolektive”. “Angazhimi im do të synojë veprimin e menjëhershëm kundër operacioneve të organizatave neo-naziste dhe neofashiste, si dhe në planin afatgjatë përmirësimin e kushteve materiale të jetës së njerëzve dhe promovimin e një kulture të re popullore antifashiste.
“Nëse ka një mësim që duhet të kishim nxjerrë nga përvoja evropiane e shekullit të 20-të të nacionalizmit dhe nazizmit, është se ne nuk mund të lejojmë t’u lëmë asnjë hapësirë këtyre ideologjive.”/ The Guardian
