Silvio Berlusconi ka vdekur në spitalin San Raffaele në Milano .Lideri i Forza Italia dhe themeluesi i Mediaset u shua në moshën 86-vjeçare.
Berlusconi u kthye në spital të premten e kaluar, pas një shtrimi të gjatë – 45 ditë – i cili përfundoi disa javë më parë, për shkak të pneumonisë dhe një forme leuçemie. Në mëngjes, vëllai i tij Paolo dhe fëmijët e tij kishin shkuar me urgjencë në spital, ku tashmë ndodhej Marta Fascina, partnerja e Berlusconi-t.
Nëse duhet të analizohet një çast, në jetën e jashtëzakonshme të Silvio Berlusconit, ndoshta duhet të zgjidhet mbrëmja e 8 nëntorit 2011, shkruan “Corriere Della Sera”.
Jo ditën kur hapi kantierin e tij të parë të ndërtimit, në Brugherio, në 1964, ose themeloi Fininvest, në 1975, duke i hapur rrugën një perandorie televizive dhe financiare që e bëri atë një nga njerëzit më të pasur në botë. As ditën kur ai zbriti në fushë, në rrugën e tij për të fituar tre zgjedhje e gjysmë dhe për të udhëhequr katër qeveri për një redord prej nëntë vitesh. As koha kur ai zbriti me helikopter në fushën e San Siros për të inauguruar historinë epike të Milanit, që fitoi pesë Champions League dhe tetë “Scudetto” në tridhjetë e një vite.
Jo. Berlusconi mori aq shumë nga ajo fuqi në jetën e tij, sa momenti i vërtetë magjik, momenti për të treguar, është ai në të cilin e humbi atë.
Historia është kjo: Italia po shpërbëhej për shkak të sulmeve të tregjeve në borxhin publik, arriti më shumë se 500 pikë. Merkel dhe Sarkozy që qeshnin me të në publik. Europa që kishte frikë të fundosej bashkë me Italinë. Gianfranco Fini kishte krijuar një parti dhe kishte kaluar në opozitë. Tetë deputetë, të gjithë ish “besnikë” të tij, e tradhtojnë Kalorësit në një votë vendimtare, duke bërë që ai të humbasë shumicën në Montecitorio (salla e parlamentit).
Por ai dëshiron të rezistojë. Nuk dorëzohet. Nuk jep dorëheqjen si kryeministër. “Këtë duhet të bëjë Berluskoni”, i sugjerojnë të gjithë ata që e rrethojnë, të cilët kanë jetuar gjithmonë në dritën e reflektuar prej tij dhe duan ta mbajnë atë të ndezur. Por më pas vijnë dy telefonata. E para është nga Ennio Doris, mik dhe ish-partner në Mediolanum: “Silvio, nëse nuk jep dorëheqjen, Italia do të shembet”. E dyta është nga djali i tij Luigi, i cili punon në qytetin e Londrës: “Babi, nëse shembet Italia, do të shemben edhe kompanitë tona”.
Kështu Kalorësi i Zi, “il Caimano” që në filmin e luajtur nga Nanni Moretti në fund nxit revoltën popullore për të mos hequr dorë nga pushteti, jep dorëheqjen duke pranuar logjikën e paepur të politikës demokratike. Dhe në një pasdite të vetme, argumenti më i përdorur kundër tij, “konflikti i interesit” mes kompanive private dhe funksionit publik, kthehet në të kundërtën e tij. Pasi ka ndjekur pushtetin, sipas armiqve, vetëm për interesin e tij, ai duhet të heqë dorë nga pushteti edhe për interesin e tij.
Dimensioni “më i madh se jeta”, i jashtëzakonshëm, i historisë njerëzore dhe politike të “Il Cavaliere” është i gjithi në momentin në të cilin ai u largua përgjithmonë nga Palazzo Chigi (dhe që më pas ai e cilësoi vazhdimisht si një “komplot”).
Koret “kloun, klloun” nën Pallatin Chigi dhe turmat brohoritëse përpara Quirinale-s për dorëheqjen e tij nuk e nderuan atë ditë historike. Një Itali e aftë për zemërim u shfaq atëherë, pas vitesh të gjata lavdërimesh.
Sepse Berluskoni ishte një fenomen: vullnet për pushtet, sigurisht, por edhe domosdoshmëri historike. Bashkuar në një fryti i sëmundjes italiane dhe në të njëjtën kohë përpjekja e tij për ta kuruar. Jo keqbërësi që pushton një popull sylesh me mashtrime televizive, siç është përshkruar; por as shpëtimtari i atdheut që çliron vendin e tij prej kozakëve të Oçhetto-s, i pari prej shumë lidersh tëe majtë që mundi.
Më shumë, për mirë a për keq, themeluesi i një të djathte të re dhe një politike të re, me ambicie liberale dhe tipare populiste, që bëri shkollën në botë dhe dominoi skenën italiane për njëzet vjet, edhe kur ishte në opozitë. Dhe pastaj përfundoi me të, aq sa për të fituar sërish iu desh të ndryshonte lëkurën, seksin, moshën dhe të mishërohej në Giorgia Meloni, antropologjikisht e kundërta e tij.
Profesionistët anti-Berlusconi e kanë akuzuar atë për çdo krim. Dhe është e vërtetë që kundër tij janë ngritur më shumë se njëzet procese gjyqësore, me akuza të ndryshme, ndonjëherë veçanërisht shpifëse, si shfrytëzimi i prostitucionit të fëmijëve me rastin e Ruby Rubacuorit, një nga pjesëmarrëset e shumtë në sarabandën e vajzave që priti në vilat e tij; ose si dyshimi për bashkëpunim me mafian që çoi në dënim dhe burg një nga miqtë dhe bashkëluftëtarët e tij më të mëdhenj, Marcello Dell’Utri; apo edhe akuza se kishte komplotuar masakrat e 1993 për të përshpejtuar triumfin e tij politik. Ai është shpallur i pafajshëmmose i parashkruar nga pothuajse të gjitha akuzat, edhe falë arteve zvarritëse të turmës së tij të avokatëve, të udhëhequr nga besniku i tij dhe tashmë i ndjeri Ghedini.
Prandaj, nëse duhet besuar ligji, ai i gjyqtarëve dhe jo vetëm ai i prokurorëve, Berlusconi ka kryer vetëm një krim: mashtrimin tatimor, për të cilin u dënua me një dënim të formës së prerë. Kjo i kushtoi atij një votim nga Senati, shumica e të cilit nuk e humbi mundësinë dhe duke sanksionuar papajtueshmërinë e madnatit tëe tij (il Cavaliere atëherë pati rehabilitim të plotë gjyqësor dhe ishte në gjendje të riaplikonte dhe të zgjidhej, së pari në Parlamentin e BE dhe më pas në Senat).
Natyrisht, nuk ishte aspak një shenjt, përkundrazi: ai kishte veset e tij private dhe publike dhe dinte të luante pisët. Ka nga ata që e qortuan deri në fund, pa mëshirë, si armiku i tij i përhershëm Carlo De Benedetti, i cili edhe kur kundërshtari i tij ishte në spital me Covid-in, i uroi ditëlindjen, por duke përsëritur se për të ishte gjithmonë “një mashtrues”. Shumë njolla kanë errësuar jetën e saj publike. Origjina e kapitaleve me të cilin Berlusconi filloi biznesin e tij si sipërmarrës është ende e mbuluar me mister. Përdorimi i shumicës parlamentare për të miratuar ligje “ad personam” për t’u mbrojtur nga gjyqet zëvendësoi premtimet për reformimin e sistemit gjyqësor që nuk u mbajtën kurrë. Dhe perandoria televizive, e lindur me një dredhi për të kapërcyer ndalimin, shpërhapjen e kasetave të regjistruara në një rrjet televiziv lokal, u legjitimua me një dekret ligjor nga Craxi, miku i tij dhe dëshmitari i dasmës së tij me Veronica Lario, i cili e shpëtoi atë nga sekuestrimi i urdhëruar nga tre pretorë. Megjithatë, si gjithmonë në jetën e tij, secila prej këtyre ngjarjeve ka kthesën e saj. Për shembull: kush mund ta mohojë se fundi i monopolit publik në televizion ishte tashmë i pjekur, i pajustifikuar më nga grupi i partive në Rai, një faktor modernizimi që ka ndryshuar Italinë? Berluskoni “e kapi mollën” me paskrupull dhe mori ndihmë nga ata që ishin më lart se ai në atë kohë. Por në këtë mënyrë, si pasuria e tij, ndryshoi edhe jeta e italianëve, veçanërisht atyre më të izoluarve, të moshuarve, të varfërve dhe më pak të arsimuarve, të cilët mundën të mbushnin mbrëmjet e tyre me kuice të Mike Bongiorno-s dhe telenovela braziliane, për më tepër falas, pa tarifa. Herë pas here e majta ‘ka goditur kokën në këtë cep’: ajo që ajo e gjeti të patolerueshme dhe populiste të padurueshme te Berlusconi, njerëzit e thjeshtë e konsideruan të admirueshme. Miti kaq amerikan i njeriut vetë-bërës joshi popullin, duke shpronësuar të majtën. Mbi të gjitha, Berlusconi zbuloi “blunë e madhe” të politikës italiane, detin blu të thellë të votuesve të moderuar, ose në çdo rast armiqësor ndaj të majtës.
“Il Cavaliere”, i ndihmuar nga kalimi në sistemin zgjedhor mazhoritar në 1994, arriti të merrte qendrën, me maskën e DC-së, dhe ta ribashkonte atë me të djathtën veriore të Bossit dhe të djathtën jugore të Finit. Për herë të parë që nga viti 1876, Italia përjetoi alternimin. Kjo palë fitoi zgjedhjet dhe kaloi nga opozita në qeveri. Ndoshta ishte pikërisht natyra radikale dhe partishmëria e kësaj politike të re (të cilën një tjetër mik i Berlusconit, Cesare Previti, e përmblodhi brutalisht me shprehjen “nuk marrim të burgosur”), që shkaktoi një skandal në një vend të mësuar me “bashkimin” mes Cavour dhe Rattazzi dhe “kompromisin historik” midis Moro dhe Berlinguer. Sigurisht që Berlusconi vendosi pikat mbi i. Ai kishte shijen, apo guximin, të skandalizonte publikun me deklarata shumë politikisht jokorrekte, të cilat bënë xhiron e botës dhe e shndërruan atë në një personazh shumëngjyrësh për shtypin e huaj: si kur ai e quajti Obamën “të nxirë”, duke aluduar me ngjyrën e lëkurës së tij. Ose kur, në foton zyrtare të një samiti evropian, ai bëri gjestin e brirëve pas shpinës së homologut të tij spanjoll, si një gjimnazist në një ekskursion. Por e tha edhe në Itali.
Gjyqësori “kanceri i vendit” ishte ndoshta fraza më e kontestuar. Bëri bujë edhe fjalimi në të cilin ai tha se nuk mund ta besonte se “ka kaq shumë budallenj përreth” të gatshëm për të votuar kundër tij. Ai është ndjerë gjithmonë si një njeri, suksesi i të cilit e ka lejuar të ngrihet mbi konventat, nëse jo ligjet. Ardhjet dhe ikjet e “kukullave” në rezidencat e tij private nuk kishin asnjë rëndësi kriminale, siç u konstatua më vonë nga gjyqet; por zbulimi i “darkave elegante” të tij kishte një rëndësi të dukshme në kristalizimin e një gjykimi negativ ndaj burrit të shtetit, i cili duhet të ishte i zënë me çështje të tjera (përveç se i kushtoi martesën me Veronica Lario). Megjithatë, bilanci përfundimtar i Berlusconit politik nuk është i keq për shkak të të gjitha gjërave që ai ka kërcënuar të bëjë ose që kundërshtarët e tij e kanë akuzuar se ka bërë; por më tepër për ato premtoi dhe nuk bëri. Kryeministri më jetëgjatë në historinë e Republikës la “revolucionin liberal” në letër, të përbërë nga taksa më të ulëta dhe më shumë zhvillim, premtimi që e kishte sjellë në qeveri.
Ai nuk arriti të ndryshojë kushtetutën, sepse reforma e tij u mposht plotësisht në referendum. Ai dështoi – as nuk u përpoq ndonjëherë – të rishkruante sistemin gjyqësor italian në një kuptim më garantues dhe më pak të dominuar nga prokurorët, duke preferuar kabotazhin e vogël të ligjeve “ad personam”. Ai asnjëherë nuk e ka pranuar idenë e ndërtimit të një pasardhësi, në të vërtetë duke i prerë kokat një nga një të gjithë “delfinëve” të mundshëm, dhe kështu me sa duket të marrë përfundimisht me vete krijesën e tij, Forza Italia. E cila në vitet e fundit të rënies fizike dhe elektorale të kalorësit, në fakt është shndërruar në një oborr mesjetar, ku fatet apo fatkeqësitë varen nga favoret e të fejuarës së fundit, ambicia e ndihmësit të fundit, manovrat e oborrtarit të fundit. Berluskoni kishte gjithçka për të ndryshuar Italinë, konsensus, sukses, forcë, para, pushtet; dhe ai nuk ia doli. Në moshën 86-vjeçare, ai madje shpresoi për një moment jo të shkurtër për të vulosur biografinë e tij të jashtëzakonshme duke e shndërruar atë në një legjendë, me zgjedhjen e tij në Quirinale. Thjesht fakti që e ëndërroi na tregoi gjithçka për muzgun e epokës së tij.
Ai ka shumë alibi. Dhe jo vetëm në furinë kokëfortë të prokurorëve ndaj tij. Dy ngjarjet tragjike epokale që tronditën botën që në fillimet e qeverisjes së tij, sulmi ndaj Kullave Binjake në 2001 dhe Kriza subprime në 2008, sigurisht që frenuan ambiciet e tij. Por rruga e tij në historinë politike të Italisë ka lënë edhe gjurmë të pashlyeshme: për shembull bipolariteti, një stinë e dominuar prej tij, dhe ndoshta jo rastësisht përfundoi menjëherë sapo u largua nga skena, për t’i dhënë hapësirë në vitet e fundit veseve tw lashta italiane të transformizmit dhe mazhorancave që ndryshojnë si rrobat me ndërrimin e stinëve. As “mrekullia” e fundit nuk pati sukses. Një herë Don Verzè, themeluesi i San Raffaele në Milano, me të cilin ai ishte mik dhe dashamirës, zbuloi se i kishte kërkuar “të jetonte deri në 150 vjet për ta rregulluar Italinë”. Kishte besim në përparimin e shkencës, ose ndoshta po bënte shaka për të drejtën e tij për pavdekësi. Ai vdiq në të njëjtin spital në moshën 86-vjeçare, vetëm dy më shumë se mesatarja kombëtare. Duke vërtetuar natyrën e tij si një “arko-italian”, i autobiografisë së kombit, të asaj Italie për të cilën në një incipit i famshëm tha: “është vendi që dua”.
Përshtatur nga Corriere della Sera
